Verslag Scheveningen500 Scheveningen-Falmouth 15-21 juli 2023
Rony Grooten, Oneiros categorie Student League

Toekomst Scheveningen500

Na een onderbreking van vier jaar prijst het bestuur van de Stichting Zeilrace & Rally/Scheveningen500 zich gelukkig om eindelijk weer een recept volgens de beproefde ‘race & rally’ uit te schrijven. De keuze is dit jaar gevallen op Falmouth als bestemming. Een haven met een geweldige historie op zeilgebied, waarvan de bekendste misschien wel de start en finish van de Golden Globe race eind jaren zestig en mede daardoor een prachtige finishplaats om een vakantie te beginnen.

Voor het bestuur van de stichting Zeilrace & Rally zal het de laatste keer zijn om onder haar verantwoordelijkheid dit prachtige evenement te organiseren. De Stichting heeft De Jachtclub Scheveningen bereid gevonden om deze Zeilrace en Toertocht te adopteren en volgende edities onder haar gehele verantwoordelijkheid te laten vallen. Nu al wordt er intensief samengewerkt en zonder hulp van de Jachtclub Scheveningen (JCS) zou het niet mogelijk zijn geweest het wederom te organiseren.

De Corona-jaren hebben hun uitwerking gehad waardoor in 2021 de editie niet kon doorgaan. Dat is voor de continuïteit en bekendheid niet gunstig. Gelukkig schreven zich toch nog 22 boten zich in voor de editie 2023. Helaas hebben drie inschrijvers wegens bijzondere omstandigheden zich voortijdig teruggetrokken.

Oneiros is weer van de partij in de categorie Student League en zal het opnemen tegen een Sweden Yacht 45 en een Hanze 47 met Martijn en Leonie als bemanning.

Wedstrijd en Toer 2023

De race en Toer naar het ‘Zuiden’ kent zijn eigen stevige uitdagingen. Het Kanaal is een van de drukste scheepvaartgebieden van Europa, daar komen de windparken met veelal verboden zeilgebied nog eens bij, er is sprake van sterke stromingspatronen, wisselende weersomstandigheden en de overheersende wind is SW wat grote stukken opkruisen betekent.

De start stond gepland op zaterdagmiddag 15 juli 18:00 u NZT, maar werd uitgesteld tot zondag en eventueel tot maandagochtend 06:00 u vanwege de verwachte zuidwest 7+. Voor het bestuur altijd een lastige verantwoordelijkheid om voor iedere deelnemer tot een acceptabel startmoment te besluiten. Met extra briefings en na alle schippers gehoord te hebben is tot een tweede uitstel besloten en wel starten op maandagmorgen met instemming van verreweg de meeste schippers.

Inkorten wedstrijdbaan van 500 naar 400 Nm

Er zijn twee banen uitgezet, voor de wedstrijd-categorieën behalve de Student League, eerst zuid richting de Maasmond en dan oversteken naar het VK en vervolgens richting Falmouth. Voor de Student League en de Toer via de Nederlandse -, Belgische – en deels Franse kust en dan of bij Calais of later oversteken richting Falmouth. De overweging om ook een baan langs de kust van het vaste land te kiezen is omdat hier meer mogelijke vluchthavens voorhanden zijn die voor de Student League en Toer wellicht wenselijk zijn.

Oorspronkelijk zouden de wedstrijdzeilers, behalve de Student League nog eerst Wolf Rock nabij Lands End moeten ronden, maar door de verlate start en om toch nog op uiterlijk vrijdag 21 juli aan te kunnen komen in Falmouth is dit deel van de wedstrijdbaan geschrapt.

Resultaten

Line Honours
Vesper, Eveline Heijning-Nederlof, First 40

ORC Overall winnaar
Xchange, Wessel Achterhof, X36-2 Sport

ORC Full Crew

1. Silver, Marcel Polderman, Salona 37
2. Vesper, Eveline Heijning-Nederlof, First 40
3. DNF Dehlirious, Arjan Overbeeke, Dehler 36

Double Handed

1. Xchange, Wessel Achterhof, X36-2 Sport
2. Zwerver, Peter de Weerdt, Dehler 36
3. DNF Fandango, Kees de Walle, FF 1100
4. DNF Joint Adventure, Karel de Koning, J-120
5. DNF Anne, Wilco Seelt, FF 1100

Student League

1. Midnight Sun, Wytse Bouma, Sweden Yacht 45
2. Oneiros, Rony Grooten, Kaskelot 34
3. DNF Energizer, Fred Jansen, Hanse 47

Toer (Falmouth bereikt)
• Vivace, Ingmar Ploemen, Winner 1120
• The Flow, Willem Holleman, Elan 38

Toer (voortijdig gestopt)
• Beppie, Erik Corver, Bavaria 39
• Checkmate, Kees de Goede, Contessa OOD 34
• Ora Pro Nobis, Robert Möring, Bashford 41
• Optie, Rudy van Gemert, Bashford 41
• Razzle Dazzle, Wim van der Loo, Hallberg Rassy 42

Start en wedstrijd- en Toerverloop

Met het oog op afnemende wind klonk die maandagochtend onder stevige omstandigheden het startschot voor een vloot van in totaal 17 boten. Twee daarvan als deelnemer van de wedstrijd voor full crew, vijf in de doublehanded-klasse, drie in de Student League en de overige schepen in de Toer-categorie. Op de eerste zeildag stond er toch nog steeds een stevige wind (23-27 knopen) op kop. Dit, materiaalpech, lekkage door het vele buiswater of vermoeidheid heeft een aantal deelnemers doen besluiten om nog eerst Scheveningen of later tussentijds voor een haven op te zoeken om bij te komen en/of reparaties te verrichten. Hierdoor hebben niet alle deelnemers de eindstreep in Falmouth gehaald, maar het is van de Stichting Zeilrace & Rally een belangrijk uitgangspunt dat eenieder veiligheid boven alles stelt en het getuigt van goed zeemanschap om op tijd te stoppen als de omstandigheden daarom vragen.

Twaalf schepen zijn erin geslaagd om Falmouth te bereiken, waarvan Dehlirious wegens persoonlijke afwegingen buiten wedstrijdverband naar Falmouth is gevaren.

Anderhalve dag na het startschot, later dan verwacht werden de weersomstandigheden uiteindelijk een stuk vriendelijker.

De Xchange (Double Handed en latere winnaar in deze klasse) vliegt uit de startblokken en is als tweede bij de bovenboei om koers te zetten richting het westen. De golven zijn stevig en ze besluiten om vooral met de hand te sturen. Met korte rustpauzes houden ze de concentratie aan de helmstok hoog. De rust pakken zij letterlijk op een nieuw concept: de “zeilzitzak”, die ze op de kajuitvloer tussen de tafel en de bank hebben geklemd. Met zeilpak aan even de ogen dicht om maximaal op te laden. Zij eten adventure food die eerste avond…

Zwerver, met een geduchte wedstrijdcrew en gedoodverfde winnaar in de Double Handed, verkijkt zich op de aanhoudende harde wind. Met een reefbare genua-3 hebben ze onbedoeld toch wat te veel zeil gezet en waardoor zij het eerste deel van de baan duidelijk ‘onder-hun-kunnen’ presteren. Later zullen ze hun achterstand, met een meesterlijke tactiek van het op stroom varen langs de Engelse kust, van 8 uur op de latere winnaar terug weten te brengen tot 2 uur, wat een knappe prestatie genoemd mag worden.

In de vroege ochtend en een paar mijl voor windpark East Anglia One haalt de Joint Adventure de genua binnen. Xchange neemt contact met ze op via de marifoon en hoort dat ze lekkage hebben. Door zeil te minderen hopen ze minder water binnen te krijgen. De wind neemt inmiddels af en de Joint Adventure besluit de motor te starten en zet koers naar Dover. Einde wedstrijd helaas. In Dover blijkt dat er een afsluiter naar binnengeslagen is. Het lukt om het lek te stoppen en ze kunnen hun reis naar Falmouth vervolgen.

De Xchange heeft dan alweer een aantal zeilwissels achter de rug. Het dubbele rif is eruit en ze varen met genua-2. De wind is bij het ronden van Dungeness erg dun geworden en Xchange kruipt dicht onder de kaap. Een aantal mijlen achter hen bevinden zich de Fandango, Anne, de 5e deelnemer aan de doublehanded-klasse, Zwerver en andere boten. Zij worden geparkeerd in een windwak en via de app van het evenement zien we dat de schipper van de Fandango maar een duik is gaan nemen om de frustratie wat weg te nemen.

Aan boord van Oneiros, de oudste (50 jaar) en kleinste boot die de eindstreep haalt, met schipper en slechts twee studenten aan boord, levert het pittige weer de eerste 24 uur een zeeziek bemanningslid op, maar van ophouden wil hij niets weten. Ook al was hij nog niet helemaal de oude, zo snel als het ging pakte hij in de aankomende nacht toch zijn verantwoordelijkheid om weer actief mee te varen, al viel dat niet altijd mee. Gelukkig vaart Oneiros goed getrimd haar eigen koers.

Voor beide studenten was dit een eerste lange zeezeiltochtervaring met wel een heel pittig begin van de tocht. De Kaskelot vaart onder Hi-Aspect en twee reven uitstekend, maar nabij Duinkerken moest toch genua-2 erop en alle reven eruit, opkruisend naar Calais. Helaas net te laat voor stroom mee voor de oversteek naar de Engelse zijde. Op woensdag herhaalde zich het harde wind scenario met uitschieters naar 27 kn over dek.

Beide bemanningsleden kunnen prima koersen en ons vrouwelijke bemanningslid is een rots in de branding en super zeevast.

Voor de kust van Brighton kon de zeilvoering bijna niet klein genoeg zijn om redelijk comfortabel de Solent te bereiken. De keuze om buitenom Isle of Wight of door de Solent te varen stond voor en Oneiros koos voor het laatste. Eenmaal in de Solent viel de wind weg en later nam de stroom Oneiros in het donker fascinerend mee richting de Needles. Er was zo weinig wind en daarentegen zoveel stroom, dat de bank Shingles in het Needles Channel ternauwernood kon worden vrij gevaren. Het passeren van de daaropvolgende Bill of Portland leverde voor Oneiros een nieuwe ervaring op: met Spi achteruit varen; met weinig wind en een net volle licht-weer-Spi werd Oneiros met gemiddeld 1 knoop 7 mijl teruggezet.

Daarna steekt de wind weer op en met de Hi-Aspect en later Genua-1 zit de gang er weer goed in. De laatste 60 mijl werd een frustratie, 30 mijl ging nog, maar de 2e 30 mijl met 4 – 8 knopen wind pal West juist waar we heen moeten is toch een beetje een kwelling. Onder veel slagen en uiteindelijk stroom tegen lopen we veel later dan verwacht Falmouth binnen en moeten we de eerste plaats afstaan aan Midnight Sun.

Oneiros heeft dan uiteindelijk 546 Nm afgelegd op een traject van idealiter iets minder dan 400 Nm.
In de kopgroep besluit Xchange om ver bij Portland Bill weg te blijven. Een zuidelijker koers dus, want de stroming is daar zeer sterk en lijkt voor hen tegen te gaan staan.

Schade

Zij zien een hoop actie aan dek bij de Midnight Sun, naast ervaren schipper en co-schipper ook met twee studenten aan boord, hebben zich kranig geweerd en wonnen uiteindelijk de Student League. Zij varen ook al vele uren op zichtafstand van de Xchange. Via de marifoon worden ze bijgepraat over alle actie aan dek: tijdens het reven (met elektrische lier) is een scheur in het voorlijk van het grootzeil ontstaan, er blijft slechts het 3e rif over om mee te zeilen. Midnight Sun kan gelukkig wel verder maar halen hun snelheid niet meer en dus gaat Xchange er hard aan voorbij.

Xchange gaat bij het ochtendgloren op zoek naar de Silver om te kijken of ze als tweede Falmouth binnen kunnen lopen. De Vesper, een first 40, met de jongste deelnemers aan boord – kinderen van de schipper – vaart steevast een mijl of zes voor hen en gaan ze niet meer inhalen.

The Energizer, deelnemer aan de Student League, onder de verantwoordelijkheid van de zes-koppige student crew, kon helaas niet voor aanvang van de prijsuitreiking binnenlopen. Zij kozen er eerder voor om langer aan de Franse zijde te blijven en kregen te maken met meerdere windstiltes. De Energizer is de boot uit de Student League die precies conform het principe van deze categorie, namelijk met de schipper-eigenaar (in dit geval twee) als on-board-supervisor de wedstrijd vaart. Uiteindelijk werd de Energizer onder applaus tijdens het diner/prijsuitreiking ontvangen en werden onder het genot van het voor studenten lang uitgestelde biertje verhalen uitgewisseld.

Vivace heeft voorin in het veld de Toer uitgevaren. Een foto van hen onderweg kent het onderschrift: “Vivace heeft er zin in. Genieten tot we weer mogen gaan ‘stampen’ vanavond en morgen”. Het geeft een beeld van de omstandigheden ook voor hen.

The Flow, uit de Toer, met (oud) ervaren wedstrijdzeilers aan boord geven aan het een fantastische editie gevonden te hebben. Er moest “diep” worden gegaan en “flink worden gezeild” met soms een aangepast happy hour. Om even bij te komen werd Yarmouth binnengelopen, maar werd uiteindelijk ook Falmouth bereikt met een uitgelaten en tevreden crew.

De Razzle Dazzle bleef met het einddoel in zicht achter in Plymouth. Eerder maakten zij al een stop in Breskens om een reparatie te doen. Zij hebben onderwijl vele dagelijkse verslagjes en beeldmateriaal van de reis onderweg op de site van de JCS geplaatst. Het is een hele mooie inkijk van het leven aan boord geworden.

Zo heeft iedere deelnemer zijn eigen ervaring, onvermijdelijk horend bij de uitdagingen van de Scheveningen500. Marie is niet gestart, Beppie zag zich genoodzaakt om Stellendam aan te lopen en Checkmate ging naar Roompot, beide schepen ontdekten lekkage die verholpen moest worden.

Ora Pro Nobis loopt Oostende binnen en vaart later nog door tot aan Duinkerken. Anne blijft in Brighton, Optie vaart daar juist voorbij maar houdt het in Cowes ook voor gezien wat de Toer betreft. Via de schippersapp wordt wel en wee uitgewisseld voorzien van de nodige plaatjes en bemoedigende woorden.

Aankomst en prijsuitreiking

Op vrijdagavond zijn alle aangekomen deelnemers en hun aanhang vergast op een heerlijk lopend vlees -, vis -en vegetarisch buffet aan het water in de achtertuin van de prachtige en meer dan 100 jaar oude Royal Cornwall Yacht Club. Waar wij allerhartelijkst werden verwelkomd door de eerste vrouwelijke Commodore van de RCYC Ms Sarah Hancock.

Warme woorden en een stevig applaus waren er voor iedere deelnemer, waar de schippers en aanwezige studenten van alle aankomende schepen kort verslag deden van hun wederwaardigheden.

Een enerverend en een mooi evenement – was samengevat de kern van de vele verhalen. Ook van uitvallende schepen hebben we veel positieve reacties gekregen – waaronder de waardering voor het besluit om de start toch anderhalve dag uit te stellen.
Grote waardering was er voor het contact met en de nazorg van walkapitein Anja Ganzeboom, die contact onderhield met uitvallers en schepen die tijdelijk oponthoud ondervonden. En die daarnaast, tijdens de afsluitende feestavond, op stel en sprong de repatriëring van een studente (deelneemster StudentLeague) vanuit Falmouth naar een muziekfestival in Tsjechië waar zij moest optreden, soepel wist te regelen.

Na het uitvallen van Editie 2021 door Corona – was Editie 2023 van Schveningen500 ondanks de niet eenvoudige omstandigheden, voor de wedstrijdzeilers een echte wedstrijd en voor ieder niets minder dan een overtuigende uitnodiging voor een nieuwe Editie in 2025.

Rony Grooten & Anja Ganzeboom
13 augustus 2023 a/b Oneiros Arcachon (Fr)